Polskie zabytki zbyt często popadają w ruinę nie dlatego, że brakuje chętnych do ich odnowienia, ale dlatego, że obowiązujące przepisy skutecznie to utrudniają. Fundacja Leny Grochowskiej, działając w ramach Grupy Arche, aktywnie wspiera starania na rzecz ochrony i przywracania do życia polskich zabytków.
Jednym z kluczowych projektów ostatnich miesięcy jest ogólnopolska inicjatywa legislacyjna zapoczątkowana przez Władysława Grochowskiego, prezesa Arche, której celem jest uproszczenie i usprawnienie procedur związanych z rewitalizacją obiektów zabytkowych. W lutym 2025 roku opublikowany został projekt ustawy mający rozwiązać realne problemy, z jakimi na co dzień mierzą się inwestorzy, samorządy, organizacje społeczne i osoby prywatne próbujące ratować niszczejące dziedzictwo kulturowe.
Nowe prawo dla starych budynków
W ramach tej inicjatywy uruchomiona została petycja, pod którą podpisało się już kilkaset osób reprezentujących różne środowiska: konserwatorów zabytków, architektów, urbanistów, włodarzy miast, a także zwykłych obywateli zatroskanych losem historycznych budynków w swoich miejscowościach. Petycja, jako społeczny głos poparcia dla koniecznych zmian prawnych, trafi do najważniejszych instytucji państwowych. Zwrócona jest w niej uwaga na fakt, że obecny system ochrony zabytków często nie tyle wspiera, co hamuje inicjatywy rewitalizacyjne – poprzez skomplikowane procedury, długotrwałe uzgodnienia, niejasne przepisy i brak koordynacji pomiędzy różnymi organami administracji.
Projekt ustawy przedstawiony przez Władysława Grochowskiego nie tylko identyfikuje najważniejsze bariery, ale także proponuje konkretne rozwiązania. Przewiduje m.in. rezygnację z obowiązku uzyskiwania niektórych decyzji środowiskowych, elastyczne podejście do przepisów technicznych w przypadku obiektów historycznych oraz dziesięcioletnie zwolnienie z podatków lokalnych dla tych, którzy podejmują się trudnego, często kosztownego ratowania zabytków.
Lepsza przyszłość dla polskich zabytków
Inicjatywa ta ma charakter nie tylko prawny, ale i społeczny. To apel o wspólne działanie – ponad podziałami – na rzecz zachowania unikalnego dziedzictwa kulturowego Polski. Fundacja Leny Grochowskiej w pełni utożsamia się z tym przesłaniem. Wierzymy, że każda rewitalizacja to nie tylko ratunek dla konkretnego budynku, ale także impuls do ożywienia lokalnej społeczności, szansa na nowe miejsca pracy i rozwój turystyki.
Dlatego zachęcamy wszystkich do wsparcia tej inicjatywy. Podpisując petycję na stronie www.arche.pl/zabytki każdy z nas może zapewnić lepszą przyszłość dla polskich zabytków.
